Tükenmişlik Sendromu Nedir, Belirtileri Nelerdir, Nasıl Anlaşılır?

Tükenmişlik sendromu ciddi bir psikolojik rahatsızlıktır. Bu sendrom kişide başarısızlık, yıpranmışlık enerjinin düşmesi ve tatmin edilmez isteklerin oluşması gibi hisleri ortaya çıkarır. Yapmak istediği bir faaliyeti gerçekleştirecek gücü kendinde bulamayan ve hiçbir şeye hali olmayan kişilerin yaşadığı bu bunalıma tükenmişlik sendromu adı verilir. Bu hastalığın tanımlandığı zamandan şimdiye kadar çok sayıda araştırma yapılmış ve hastalığın teşhis edilmesi için birden fazla tanı testi ortaya konulmuştur.

Bazı kişiler bu sendromu iş yaşantısındaki yoğunluktan fazlasıyla etkilenen kişilerin fiziksel olarak bitkin duruma düşmesi ve sürekli kendini yorgun olarak hissetmesi şeklinde tanımlamıştır. Uzun süren yorgunluktan kaynaklanan çaresizlik ve umutsuzluk kişinin günlük hayatta mücadele verdiği işe ve çevresindeki arkadaşlarına olumsuz tutum ile birlikte yansıyabilir. Bu sendrom Dünya Sağlık Örgütü’nün Uluslararası Hastalık Sınıflandırması listesinde yer alır.

Günümüzde her insanın yapısı farklıdır ve bir iş ile başa çıkma dayanıklılığı da bu yüzden değişiklik gösterebilir. Kişinin başa çıkabileceği iş yoğunluğu sınırı geçildiğinde bu kişiler yoğun tempo ve stresten dolayı tükenmişlik sendromu ile karşı karşıya kalabilir. Kişinin kendini belirlenen koşullar altında çalışmaya zorlaması bir süre sonra kişinin çökmesine ve sendromun ciddi belirtilerini belli etmeye sebebiyet verir. Genellikle bu sendroma en çok yakalananlar televizyon önünde olan ünlü kişilerdir.

Çok yoğun tempoda çalışmasından kaynaklı psikolojik olarak kendini kötü hisseden kişiler bu sendroma yakalanarak bir süre işine ara vermek durumunda kalabilir. Tükenmişlik sendromu ile baş etmeye çalışan çoğu kişi bu hastalık hakkında bazı farkındalıklara sahip olur. İnsan psikolojisi kişinin sağlığı için çok önemlidir. Bu konuda meydana gelen bir problem ciddi ölçüde sağlığı tehdit etmeye başlar. Bu yüzden kişinin kendini yoran faaliyetlerden uzak durması, çöküntü içerisine girmesine engel olması büyük önem taşır.

Kireçlenme tedavisi nasıl olur? yazısını inceleyebilirsiniz.

Tükenmişlik Sendromunda Görülen Semptomlar Nelerdir?

Tükenmişlik sendromuna ait belirtiler her hastada farklı bir şekilde kendini gösterebilir. Bu sendrom genellikle yavaş ve sinsi bir şekilde ilerler. Bu yüzden hastanın net bir belirti ile sağlık kuruluşuna başvurması gecikmiş bir durum haline gelir. Günümüzde çoğu kişi zorlu yaşam koşullarından dolayı zaman zaman mücadele etmekte zorluk çekebilir. Bu durum kişiyi hem fiziksel hem de psikolojik olarak ciddi ölçüde etkiler.

Hayatın koşuşturması genelde normal bir durum olarak görülse de bazı zamanlar kişi fark etmeden kendini çökmüş ruh hali içerisinde bulabilir. Çoğu yorgunluk ve koşuşturma normal karşılandığı için hastalığın ilk belirtileri görmezden gelinir. Bu da hastalığın gizli bir şekilde ilerlemesine sebebiyet verir. Hastalığın erken bir zamanda tanısı konmayıp tedavi edilmediği durumda mevcut hayat şartları ve stres daha çok şiddetlenir ve kişide ciddi belirtiler ortaya çıkmaya başlar.

Tükenmişlik sendromuna ait en yaygın belirtiler şu şekilde listelenmiştir:

• Bedensel olarak tükenmişlik hissi
• Duygusal olarak tükenmişlik hissi
• Karamsarlık
• Umutsuzluk
• Dikkat dağınıklığı
• Uyku problemleri
• Basit işlerde bile zorlanma
• Çalışılan işten soğuma
• Öz güven azalması
• Unutkanlık ve dalgınlık
• Sürekli olumsuz düşünme
• Kendini değersiz hissetme
• Sürekli yorgun ve bitkin hissetme
• Kalp çarpıntısı ve solunumda zorluk
• Sırt ve bacak bölgesinde ağrı
• İshal veya kabızlık problemi

Bu listelenen belirtiler genellikle bu sendroma yakalanan kişilerde görülen ortak belirtilerdir. Bu bahsedilenlerin dışında da kişiye özel olarak pek çok semptom ile karşılaşmak söz konusudur. Tükenmişlik sendromu ciddi bir psikolojik rahatsızlık olduğu için tedavi edilmediği takdirde insan hayatını olumsuz yönde etkiler. Bu yüzden bahsedilen belirtilerden en az birkaçını kendisinde fark eden kişilerin mutlaka bir doktora başvurarak bu sendroma ilişkin testlerden geçmesi gerekir.

Tükenmişlik Sendromu Nasıl Anlaşılır?

Tükenmişlik sendromuna teşhisi koyabilmek için mutlaka belirtilerden sonra bir doktora başvurması gerekir. Doktorun hastaya tanı koyabilmesi için öncelikle detaylı bir şekilde hastanın şikayetini dinler. Hastanın belirtileri dinlendikten sonra psikiyatr veya psikolog ile görüşme sağlanır ve bu görüşmeler sonucunda tükenmişlik sendromu testi hastaya uygulanır. Tükenmişlik sendromu testine verilen isim Maslach Tükenmişlik Ölçeği testidir.

Bu testte hastaya birden fazla soru yöneltilir. Sorulan sorular duygusal tükenmişlik hissi, başarısızlık hisse ve çevreye karşı duyarsız biri olma gibi konuları kapsar. Bu sorulara verilen cevaplar doğrultusunda bir puanlandırma yapılır ve test sonucunda hastanın belirli bir skor sonucu elde edilmiş olur. Bu hesaplanan skora göre kişide sendromunun varlığına ait bir sonuca varılır.

Eğer hasta tükenmişlik sendromuna yakalanmış ise bu sendromun düzeyi de bu cevaplar sayesinde belirlenebilir. Tükenmişlik sendromu bazı kişilerde depresyon ya da başka bir psikolojik rahatsızlık ile birlikte fark edilebilir. Bu yüzden hastanın detaylı bir şekilde psikolojik muayenesini gerçekleştirmesi, hastalığa tam olarak tanı konulması için önemli bir yere sahiptir. Aynı zamanda bu durum yapılacak tedavinin de başarı oranının artmasına yardımcı olur.

Tükenmişlik Sendromu Neden Olur?

Tükenmişlik sendromunun temel sebebi benim günlük yaşantısındaki koşuşturmadan dolayı bitkin bir hale düşmesidir. Bu hastalığa sahip kişilerin genellikle yoğun bir iş temposunda çalıştığı ve stres altında olduğu görülür. Sürekli olarak devam eden yoğun tempo ve stres kişinin tükenmişlik sendromuna girmesi için en büyük etkenlerdendir. Yüksek sorumluluk sahibi pozisyonunda çalışan kişiler, önemli kararlar almak durumunda kaldığı için bazen bunun stresine dayanamayabilir.

Özellikle işini yetiştirme konusunda çevreden baskıya maruz kalan, çok titiz işlerde çalışan ve detaylara önem vermek zorunda olan kişiler diğer kişilere oranla tükenmişlik sendromuna yakalanma riski daha fazla olan kişilerdir. Fakat bu bahsedilenlerin dışında sadece yoğun tempoya artık dayanamayan kişilerde de sendromun belirtilerini görmek mümkündür. Kişisel faktörler de bu sendromun ortaya çıkmasında büyük rol oynar. İşini mükemmel yapmak isteyen ve çevresindeki kimseye hayır diyemeyen kişiler aşırı stres psikolojisi içerisinde olduğundan bir süre sonra ruhsal olarak çökebilir. İş konusunda fedakarlık yapmak güzel bir durum olsa da bu gereğinden fazla yapıldığı takdirde tükenmişlik sendromunu gündeme getirebilir.

Tükenmişlik Sendromuna Sahip Bir Kişiye Nasıl Davranmak Gerekir?

Tükenmişlik sendromuna sahip hastaya davranış konusunda oldukça hassas olmak gerekir. Bu sendromu yaşayan bir kişinin çevresine büyük görev düşer. Mevcut olan stresin giderilmesi için hasta olan kişiye destek olmak duygusal anlamda yükünün hafiflemesine fayda sağlayabilir. Hastaya destek olabilmek için öncelikle iyi bir dinleyici olmak gerekir. Direkt sorunu çözmeye çalışmak kişinin daha çok içine kapanmasına neden olabilir.

Bu yüzden önceden dinlemeyi teklif etmek kişiyi daha iyi hissettirecek bir durumdur. Çünkü tükenmişlik sendromu hastası olan kişiler yaşadığı stres ve geçirdiği zorlu dönem içerisinde birine çok fazla ihtiyaç duyar. Sadece dinlemek bile iyileşme için büyük önem taşıyan bir konudur. Hasta olan kişiye bu durumun takılacak bir şey olmadığını hemen düzeltebileceğini söylemek kişinin hislerine karşıt sözler olduğu için daha olumsuz etkiler gösterebilir.

Bu davranışı yapmak yerine kişinin neden bu halde olduğuna hak vermek ve onu anladığını göstermek, kişinin hislerini doğruladığı için daha çok yardımcı olan bir davranış biçimidir. Tükenmişlik sendromu hastaları kendilerine nasıl yardım edileceğini bilemez ve düşünemez. Bu yüzden direkt çevrenin, şartlara uygun bir şekilde iş yükünü azaltmak, yapılacak işleri yerine getirmek gibi işlevler büyük destek sağlayacaktır. Hasta olan bireylere çiçek gönderme gibi minik jestler iyileşmeyi hızlandıran adımlardan olabilir.

Bel fıtığı tedavisi nasıl yapılır? yazısına da göz atabilrisiniz.

Tükenmişlik Sendromu Nasıl Tedavi Edilir?

Tükenmişlik sendromunun tedavisi kolaydır ve kişide kısa sürede etkisini gösterir. Sendromun ne derecede olduğu tespit edilir ve ona uygun bir tedaviye başlanır. Eğer kişide hafif belirtiler varsa günlük yaşantısında alacağı ufak önlemler iyileşmesine yardımcı olabilir.

Tükenmişlik sendromu çok şiddetli belirtiler gösteriyorsa kişinin günlük hayatına devam edebilmesi için hekim tarafından uygun görülen ilaç tedavisine başlanabilir. Bu hastalığın mümkün olduğu kadar erken teşhis edilip erken tedavi edilmesi gerekir. Aksi takdirde çok ciddi sağlık problemlerine sebebiyet verebilir.