Tourette Sendromu Nedir, Belirtileri Nelerdir, Nasıl Anlaşılır?

Tourette sendromu denilen hastalık bir kişinin sürekli olarak ani hareket yapması ve bunu tekrarlaması ile açıklanabilir. Bu hareketler kişinin elinde olmadan gerçekleşir yani istem dışıdır. Tourette sendromu birtakım seslerden dolayı ortaya çıkan tek durumlarını tetikleyen ciddi bir hastalıktır. Genellikle bu sendroma çocukluk yaşlarda yakalanan kişiler yetişkinlik döneminde de etkilerini görebilir. Nörolojik bir rahatsızlık olarak değerlendirildiği için önüne geçilmediği takdirde ciddi sağlık problemlerine yol açabilir.

Fransız bir doktor tarafından bahsedilen bu sendrom günümüzde herkes tarafından bilinmeyebilir. Çevremizde bu hareketleri sergileyen kişi sayısı fazladır ancak kimse bilmediği için hangi hastalık olduğunu düşünemez. Kişinin kendini istemsiz bir şekilde tutamaması, aniden bağırması ve bazı tiplere sahip olması Tourette sendromunun var olduğuna işarettir. Bu sendrom hastanın yaşam süresi ile ilgili bir değişiklik yaratamaz.

Aynı zamanda Tourette sendromu hastalığına yakalanan kişiler normal bir zekaya sahip kişilerden oluşur. Bu hastalık kısa sürede kontrol altına alınan bir hastalık değildir çünkü doktorlar tarafından uzun yıllar süren kronik hastalık olarak tanımlanmıştır. Dönem dönem kişi hareketlerinde sakinleşse de hiç beklenmedik anda ani hareketlerin yapılması söz konusu olabilir. Kişinin sahip olduğu tikler hapşırık gibidir kontrol altına alınamaz ve herkesin yaşadığı tik farklı şekilde olabilir.

Bazı kişilerin sahip olduğu tipler çevreye de rahatsızlık verecek şekildedir. Bu yüzden günlük yaşantıda büyük sıkıntılar yaratabilir. İstemsiz gerçekleştiren her ani hareket kişinin moralinin bozulmasına sebep olur ve kişi daha çok içine kapanır. Sosyal yaşantısı zedelenen kişiler artık ortam içerisinde çıkmak istemez.

Tourette Sendromunun Belirtileri Nelerdir?

Tourette sendromuna ait semptomlar hastalığın hangi derecede olduğuna göre değişiklik gösterebilir. Kişinin yaş faktörü de farklı belirtilerin ortaya çıkmasında bir etkendir. Her hasta belirtileri aynı şekilde yaşamaz. Bazıları tüm belirtileri şiddetli bir şekilde görürken bazıları en hafif şekilde atlatır. Bu sendromda en önemli belirti olarak hastanın devamlı yaptığı tipler örnek verilebilir. Tikler de motor ve vokal tikler olmak üzere kendi içerisinde ikiye ayrılmıştır.

Motor tikler hastanın bir veya birden fazla kasının aynı anda çalışması ile ortaya çıkan bir durumdur. Vokal tikler ise burun ağız ve boğaz bölgesinde oluşan seslerin dışarıya yansıması ile ortaya çıkar. Kişinin aniden yaptığı hareketlere ve uzun süren tiklere basit tik ismi verilir. Örneğin göz kırpmak ve dil dışarı çıkarmak basit tik kategorisi altında yer alır. Dişlerin sürtünmesi ve yüz buruşturması gibi belirtiler ise kişinin karmaşık motor tike sahip olduğunu belli eder.

Hastanın sürekli çığlık atması ve kekeleme gibi durumlar yaşaması kompleks vokal tik olarak değerlendirilir. Tourette sendromunu belli eden bazı belirtiler şunlardır:

• Depresyon
• Sürekli başka faaliyet ile uğraşma
• Sürekli hareket etme isteği
• Dikkat eksikliği
• OKB rahatsızlığı

Yukarıdaki belirtiler günümüzde neredeyse çoğu kişinin yaşadığı belirtilerdir. Evden çıkarken ocağın sönüp sönmediğini kontrol etmek Tourette sendromunun bir başlangıcı olarak kabul edilebilir. Genellikle çocuklarda disleksi problemin görülmesi ile birlikte bu sendromdan şüphelenmek söz konusu olabilir. Hastanın uyur gezer problemi olması veya uykuya dalarken çok zorluk çekmesi sendromun belli başlı belirtileri arasında bulunur. Eğer Tourette sendromu için bir önlem alınamazsa kişi saldırganlaşarak çevresine zarar vermeye başlayabilir.  

Karın germe ameliyatı nasıl yapılır? Yazısını inceleyebilirsiniz.

Tourette Sendromu Neden Olur?

Tourette sendromunun sebebi henüz doktorlar tarafından net olarak bilinmiyor. Ancak bu sendromun nörokimyasal bir düzensizlik nedeniyle yaşandığı tahmin edilir. Hem yurt içi hem yurt dışı araştırmalara bakıldığında bu sendromun kalıtsal olduğu saptanmıştır. Tourette sendromuna sahip bir kişinin çocuğunda %50 ihtimalle sendrom riski bulunur. Tourette sendromun ortaya çıkmasında tek bir gen etkili olamazken birden fazla gen tarafından desteklenmiştir.

Genetik faktörlerin çok fazla etkisi vardır fakat kişinin günlük yaşantısında strese neden olan durumlar tiklerin çoğalmasını etkiler. Yorgunluk, panik ve sınav kaygısı gibi ruh haline sahip kişiler çok sık olarak tiki artar. Baskılayıcı bir aile olup çocuğun bu tikleri üzerinde olumsuz konuşup davranmak hastalığın daha çok artmasına sebebiyet verir.

Tourette Sendromu Nasıl Anlaşılır?

Tourette sendromuna tanı konulurken doktor tarafından herhangi bir test veya görüntüleme yöntemine ihtiyaç duyulmaz. Herhangi bir laboratuvar testinden yararlanma söz konusu olmadığından Tourette sendromu belirtilerini taşıyan hastalar klinik gözlemden geçer. Gözlemin sonucunda ise doktor hastaya gerekli tanıyı koyar.

Hastalığın teşhis edilebilmesi için dikkat edilen bazı hususlar şu şekildedir:

• Tourette sendromuna ait semptomların 18 yaşından önce kendini belli etmesi gerekir.
• Hastalarda basit ve kompleks tiklerin tek seferde görülmesi şarttır.
• Hastada oluşan tiklerin 1 yıldan fazla süredir aktif olması gerekir.

Kimlerde Tourette Sendromuna Rastlanabilir?

Tourette sendromuna en çok rastlanan kişiler küçük yaştaki çocuklar olmuştur. Özellikle 4 ile 6 yaş arasındaki çocuklarda eğer bu hastalık varsa birkaç belirti ile kendini belli eder. Bu sendrom 10 ve 12 yaş arasında öğrenilirse hastalığın daha ciddi olduğu söylenebilir. Sendromlu hastalara bakıldığı zaman ergenlikten sonra hastaların dörtte üçünde sendrom şiddetinin azaldığı kesinleştirilmiştir.

Yetişkinlerde bu sendromun pek de bir etkisi yoktur. Kalıtsal bir hastalık olan Tourette sendromunda cinsiyet büyük rol oynar. Bu sendroma erkeklerin yakalanma riski daha fazladır. Tourette sendromu çevremizde nadir olarak görülür. Yapılan bir çalışmanın sonucunda yaklaşık 10.000 kişi arasından sadece 2-3 kişide sendrom başladığı görülmüştür.

Burun ameliyatı nasıl yapılır? Yazısına da göz atabilirsiniz.

Tourette Sendromu Nasıl Tedavi Edilir?

Tourette sendromuna bir çözüm getirmek için hastanın şikayeti doktor tarafından detaylı bir şekilde dinlenmelidir. Tedavi yöntemi planlandığı takdirde hastanın iyileşmesi daha kolay hale gelmiş olur. Bazı hastaların sahip olduğu tikler herhangi bir müdahale olmadan yani kendiliğinden geçebilir. Fakat belirtiler hayatı kısıtladığı için bir an önce tedavi olmak önerilir. Tedavi yöntemine karar vermek için çok sayıda kriterin değerlendirilmesi şarttır.

Bu bahsedilen hastanın yaşı, klinik bulguları ve hastalığın derecesi durumlardır. Bu sendromun iyileştirilmesi için uzman hekim davranışsal ve ilaç tedavisi yöntemine geçiş yapar. Eğer bu sendromun semptomları hafif olarak atlatılıyorsa birkaç psikolog terapisi ile sorunu çözüme kavuşturmak mümkündür. Kişinin tikleri fazla stresten ortaya çıkıyorsa rahatlamak için gevşeme tekniklerine başvurulur. Belirtiler gevşeme tekniği sayesinde zorlanır.

Kişinin farklı aktivitelerde rol alması belirtileri ciddi oranda azaltır. Eğer hastaya davranışçı tedavi uygulandığı halde sonuç alınamamış ise doktor ilaç tedavisine başlamayı uygun görür. Anksiyete ilaçları sendromun belirtilerini azaltıp hastalığı iyileştirmek için önemli rol oynar. Derin beyin simülasyonu birçok hastalığın tedavisinde tercih edilen bir yöntemdir. Tourette sendromunda da olumlu sonuç vereceği düşünüldüğünden denenmiştir. Bu yöntemde beyin akımının aktivitesi hastaya takılan elektrot aracılığıyla değiştirilir.

Derin beyin simülasyonu her hastaya uygulanması sakıncalı olan bir tedavi yöntemidir. Bu yüzden hem doktorlar hem hastalar bu konuda dikkatli olmalıdır. Çocuklarda Tourette sendromu rahatsızlığının erken teşhis edilmesi tedavi süreci için çok önemlidir. Bunun sebebi ise okulda yapılan tiklerin çevredekiler tarafından dalga konusu olabilmesidir. Bu durum okul çağındaki çocuğunun psikolojini oldukça olumsuz etkiler. Belirtilerin fark edildiği çocuklar mutlaka hemen doktora götürülmelidir.